نگاهی عمیق به هزینه تحصیل در آلمان

تحصیل در خارج از کشور، یکی از مهم‌ترین اهداف و آرزوهای بسیاری از دانشجویان، مخصوصاً علاقه‌مندان به مهاجرت است. آلمان، یکی از کشورهای مهاجرپذیر و پیشرفته اروپا و جهان است که دانشگاه‌های معتبر بسیاری را در خود جا داده و سالانه پذیرای صدها دانشجوی خارجی است. هزینه تحصیل در آلمان دقیقاً چقدر است و چه مقدار پول می‌تواند رویای فارغ‌التحصیلی را در این کشور به واقعیت تبدیل کند؟ هزینه زندگی دانشجویی در آلمان، علاوه بر هزینه‌های خرید کتب درسی، شامل هزینه‌های روزمره (از جمله خرید میوه، غذا و اجاره خانه) هم می‌شود.

این نکته را از یاد نبرید که هر چقدر مقصد تحصیلیتان محبوب‌تر باشد، هزینه تحصیل در آن هم بالا خواهد بود. البته خبر خوب این است که هزینه تحصیل در آلمان، ارزان است و شهریه دانشگاه‌های دولتی بنا به تصمیم دولت در سال 2014 (طبق اطلاعات سایت studying-in-germany) کلاً لغو شده است. با این اوصاف، نباید تحصیل رایگان در آلمان را با تحصیل ارزان در این کشور اشتباه گرفت؛ چرا که هر کدام، یک بحث دیگر است. سوال اصلی اینجاست که مخارج تحصیل در این کشور، دقیقاً چقدر است و چرا تحصیل رایگان با تحصیل ارزان یا مقرون‌به‌صرفه فرق دارد؟ اگر برای مهاجرت تحصیلی به آلمان آماده می‌شوید، این مقاله از پارسی کانادا را از دست ندهید.

هزینه تحصیل در آلمان چقدر است؟

برخلاف سایر کشورهایی که به‌عنوان مقاصد مهاجرت تحصیلی دانشجویان بین‌المللی محسوب می‌شوند، هزینه‌های تحصیل در آلمان بسیار ارزان است. در سال 2014 دولت آلمان، طرحی را به‌تصویب رساند که در جریان آن، شهریه تحصیل برای همه دانشجویانی که در دانشگاه‌های دولتی ثبت‌نام کنند (از جمله دانشجویان خارجی) صفر می‌شود. این طرح، دانشجویان زیادی را برای مهاجرت به آلمان و تحصیل در این کشور ترغیب کرد. هم‌اکنون بیش از 380 هزار دانشجوی خارجی در آلمان تحصیل می‌کنند. علیرغم اینکه هیچ شهریه‌ای برای دانشگاه‌های دولتی آلمان تعریف نشده است، اما مبلغی برای هزینه‌های زندگی، هزینه‌های اداری، اتحادیه‌های دانشجویی و حمل‌ونقل عمومی وجود دارد.

لازم به ذکر است از سال 2017 به بعد، بعضی از دانشگاه‌های آلمان، از دانشجویان شهریه می‌گیرند و دانشجویان بین‌المللی مقطع کارشناسی ارشد باید هزینه تحصیل خود را بدهند. دانشجویان باید مبلغی را به‌عنوان سهم ترم (semester contribution) پرداخت کنند که نهایتاً 300 یورو آب می‌خورد. هزینه تحصیل در آلمان، معمولاً برای همه رشته‌ها یکسان است، اما این مسئله در دانشگاه‌های خصوصی و غیر دولتی تفاوت دارد. به‌عنوان مثال، تحصیل در رشته‌های مدیریت کسب‌وکار یا MBA (سالانه 35 هزار یورو) و مهندسی پرهزینه‌تر از سایرین هستند.

در واقع، حداکثر هزینه شهریه سالانه در دانشگاه‌های خصوصی آلمان برابر با 30 هزار یورو است. این مبلغ، نسبت به هزینه‌ای که برای تحصیل در دانشگاه‌های سایر کشورها پرداخت می‌شوند، بسیار ارزان‌تر است. برای مثال، هزینه تحصیل در رشته MBA در انگلستان، 50 هزار یورو ارزیابی می‌شود.

هزینه تحصیل در آلمان برای مقطع کارشناسی (لیسانس)

دوره‌های معمولی مهاجرت به آلمان برای ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در آلمان، حتی در دانشگاه‌های خصوصی هم مقرون‌به‌صرفه و ارزان است. البته به یاد داشته باشید که هزینه تحصیل در رشته‌هایی مثل MBA، پزشکی و سایر دوره‌های حرفه‌ای بیشتر از سایرین است. البته این هزینه‌ها به دانشگاهی که در آن تحصیل خواهید کرد هم بستگی دارند.
این جدول، نشان‌دهنده هزینه تحصیل در آلمان برای مقاطع دیپلم یا دوره‌های فنی‌وحرفه‌ای (Vocational or Diploma courses) و کارشناسی (Bachelor’s degree) است که طبق اطلاعات سایت upgradabroad گردآوری شده است:

دوره‌ها	هزینه تحصیل
دیپلم و دوره‌های فنی‌وحرفه‌ای	سالانه 300 یورو · سالانه 26500 یورو در دانشگاه‌های خصوصی و موسسات غیر انتفاعی
کارشناسی یا لیسانس	سالانه 300 یورو · سالانه 26500 یورو در دانشگاه‌های خصوصی و موسسات غیر انتفاعی

هزینه تحصیل در آلمان برای مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا

مقطع کارشناسی ارشد (MS) یا Master of science degree، یک دوره تحصیلی یک الی 2 ساله (2 الی 4 ترم) در آلمان است. هیچ شهریه‌ای برای ادامه تحصیل دانشجویان خارجی و داخلی در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه‌های آلمان تعریف نشده است. چرا که اکثر داشگاه‌های برتر آلمان با بودجه دولتی تامین مالی می‌شوند. دانشجویان داخلی و بین‌المللی فقط هزینه ثبت‌نام دانشگاه و ترم (semester ticket fee) را می‌پردازند که بسته به طول مدت برنامه تحصیلیشان بین 138 تا 1500 یورو آب می‌خورد.

هزینه‌های مقطع کارشناسی ارشد با توجه به رشته‌های تخصصی، متفاوت خواهد بود. البته این احتمال برای یک دانشگاه و برنامه تحصیلی آن وجود دارد که هیچ شهریه یا هزینه‌ای را از دانشجو دریافت نکند. همچنین، بیشترین هزینه زندگی در آلمان برای دانشجویان خارجی که در مقطع کارشناسی ارشد تحصیل می‌کنند، اجاره‌بهاست. جدول زیر برخی از هزینه‌های تقریبی رشته‌های برتر مقطع کارشناسی ارشد در آلمان را نشان می‌دهد:

اسامی دانشگاه‌ها	هزینه تحصیل در آلمان به یورو (کارشناسی ارشد)
دانشگاه فنی مونیخ (Technical University of Munich)	152.30
دانشگاه روپرشت کارلز هایدلبرگ (Ruprecht-Karls-Universität Heidelberg)	1500
دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیانز مونیخ (Ludwig-Maximilians-Universität München)	152.30
دانشگاه هومبولت برلین (Humboldt University of Berlin)	265.64
دانشگاه فرایبورگ (University of Freiburg)	1500
دانشگاه آزاد برلین (Freie Universität Berlin)	237.89

در جدول زیر، لیستی از هزینه‌های روزانه و حیاتی دانشجویان این مقطع تحصیلی را گردآوری کرده‌ایم:

نوع هزینه	مقدار هزینه به یورو
اقامت در محوطه دانشگاه (On-campus Accommodation)	301.43
اقامت در بیرون از محوطه دانشگاه یا در شهر (Off-campus Accommodation)	بین 401.91 تا 452.15
غذا	154
حمل‌ونقل	116
کتاب و متریال درسی	20.09
اینترنت	35.16

هزینه تحصیل در مقطع دکترا در دانشگاه ‌های آلمان به‌طور کلی مقرون‌به‌صرفه است و اکثر دانشگاه‌های دولتی برای برنامه‌های دکترا، از جمله برای دانشجویان بین‌المللی، شهریه دریافت نمی‌کنند.

 

بورسیه تحصیلی در آلمان

برنامه‌های بورسیه تحصیلی دانشگاه‌های آلمان همیشه در دسترس دانشجویان داخلی و بین‌المللی هستند. بسیاری از دانشجویان، این کشور را به‌عنوان مقصد تحصیلی‌شان انتخاب می‌کنند، چرا که شهریه دانشگاه‌های آلمان رایگان است. طبق اطلاعات سایت opportunitiescorners، خبر خوب این است که اگر دانشجوی متقاضی، بورسیه تحصیلی (scholarship) هم نداشته باشد، باز هم می‌تواند به‌صورت رایگان در این کشور تحصیل کند.

طبق اطلاعات همین سایت، تمامی دانشجویانی که نمره CGPA یا میانگین نمرات دانشجویی (Cumulative Grade Point Average) آن‌ها کم‌تر از 2.5 است هم می‌توانند بدون پرداخت هزینه تحصیل در آلمان درس بخوانند. هر کسی از هر نقطه جهان با هر بودجه‌ای می‌تواند وارد دانشگاه‌های آلمان شود.

حالا بهتر است که از بحث رایگان بودن هزینه تحصیل و اقامت آلمان بگذریم و نگاهی به لیست بورسیه‌های تحصیلی فول فاند (Fully Funded) این کشور در سال 2023 – 2024 بیندازیم:

• بورسیه‌های تحصیلی DAAD: ویژه دانشجویان مقاطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا
• بورسیه تحصیلی Friedrich Ebert Stiftung: ویژه دانشجویان مقاطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا
•  بورسیه تحصیلی Rosa Luxemburg Stiftung: ویژه دانشجویان مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکترا
•  بورسیه‌های بنیاد هاینریش بول 2023-24 در آلمان (Heinrich Boll Foundation Scholarships): ویژه دانشجویان مقاطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا
•  بورسیه تحصیلی DAAD Helmut Schmidt برای سال تحصیلی 2023-24: ویژه دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد
•  بورسیه DAAD EPOS: ویژه دانشجویان کارشناسی ارشد، دکترا، رشته‌های تحصیلی MBA، دانشوری (MPhil) یا Master of Philosophy و کارشناسی ارشد حقوق (Master of Laws)
•  بورسیه KAAD 2023-24 آلمان: ویژه دانشجویان مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکترا
•  بورسیه‌های دانشگاه علمی کاربردی IU (IU University of Applied Sciences Scholarships): ویژه دانشجویان مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد، دکترا و برنامه‌های رشته تحصیلی MBA

راستی شما می‌توانید برای دریافت ویزای تحصیلی آلمان، با مشاوران ما در پارسی کانادا تماس بگیرید تا در مورد قوانین و جزئیات آن مطلع شوید.

هزینه تحصیل در آلمان در دانشگاه‌های خصوصی

برخلاف دانشگاه‌های دولتی، هزینه تحصیل در آلمان برای دانشگاه‌های خصوصی (Private Universities) برقرار است و دانشجویان باید شهریه پرداخت کنند. طبق اطلاعات سایت study.eu، دانشجویان دانشگاه‌های خصوصی آلمان معمولاً باید انتظار شهریه‌های 10 هزار تا 15 هزار یورویی را داشته باشند. این هزینه‌ها برای مقاطع تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد به‌ترتیب برابر با 10 هزار و 20 هزار یورو است. البته در بعضی از مواقع، مخارج مربوط به تحصیل در آلمان، در دانشگاه‌های خصوصی این کشور، بسته به اینکه متقاضی ساکن کشورهای اتحادیه اروپا یا خارج از آن هستند، متفاوت خواهد بود. در جدول زیر، هزینه‌های شهریه مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در دانشگاه‌های خصوصی آلمان را آورده‌ایم:

دانشگاه‌های خصوصی آلمان	شهریه سالانه برای دانشجویان مقطع کارشناسی (به یورو)	شهریه سالانه برای دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد (به یورو)
دانشگاه Constructor University Bremen	20000	20000
مدرسه EU Business School	13500	15000
18,300مدرسه Hertie School	-	18300
رکز بین‌المللی IGC International Graduate Center Bremen	-	به‌طور متوسط سالانه 10,600، متغیر بین 8,500 تا 11,500
دانشگاه IU University of Applied Science	5000	بسته به دوره تحصیلی متغیر بین 7,000 تا 12,000
دانشگاه Lancaster University Leipzig	16500	22500
دانشگاه Macromedia University of Applied Sciences	11000	بسته به محل اقامت دانشجو متغیر بین 11,000 تا 13,000
دانشگاه SRH Universities در شهرهای برلین و هایدلبرگ	8000	بسته به محل اقامت دانشجو متغیر بین 8,000 تا 13,000

طبق اطلاعات سایت go-scholarships، اکثر دانشگاه‌های خصوصی آلمان، دوره‌های دکترا یا PhD را ارائه نمی‌دهند. در کل دانشگاه‌های خصوصی در آلمان برای برنامه‌های دکترا شهریه دریافت می‌کنند که از 25000 تا 40000 یورو در سال متغیر است.

دانشگاه‌های بدون شهریه برای دانشجویان بین‌المللی

آلمان مجموعاً 400 دانشگاه دارد که از این بین، بسیاری بدون دریافت شهریه، دانشجو می‌پذیرند. در این میان، بیش از 200 دانشگاه آلمان برنامه‌های تحصیلی به زبان انگلیسی را ارائه می‌دهند و این یعنی، لزوماً نباید زبان آلمانی را بلد باشید. در ادامه لیست دانشگاه‌های بدون شهریه برای دانشجویان خارجی عبارت است از:

•  دانشگاه Ludwig Maximilian
•  دانشگاه Humboldt
• دانشگاه Bonn
•  دانشگاه Cologne
•  دانشگاه Freiburg
• دانشگاه Göttingen
•  دانشگاه Hamburg
•  دانشگاه Heidelberg

همچنین لیستی از برخی دانشگاه‌های بدون شهریه در آلمان است که به زبان انگلیسی تدریس می‌کنند، عبارت است از:

•  دانشگاه Erfurt
•  دانشگاه Duisburg-Essen
•  دانشگاه Bremen
•  دانشگاه Bayreuth
•  دانشگاه Stuttgart

هزینه‌های زندگی در آلمان برای دانشجویان

دانشجویان بین‌المللی برای تحصیل و کار در آلمان، مخصوصاً آن‌هایی که برای ورود به ویزا نیاز دارند، باید مدارک مربوط به تمکن مالی خود را ارائه دهند. دانشجویان بین‌المللی تقریباً به 934 یورو در ماه برای پوشش هزینه‌های زندگی خود نیاز دارند که به‌عبارتی 11208 یورو در سال می‌شود. هزینه تحصیل در آلمان تا حد زیادی برای دانشجویان، مقرون‌به‌صرفه تلقی می‌شود. هرچند که چالش اصلی زندگی در آلمان، مربوط به هزینه‌های مربوط به اجاره مسکن یا اقامتگاه است.

هزینه‌های اقامت در آلمان برای دانشجویان

همانطور که در بخش‌های قبلی گفتیم، تحصیل در هر کشوری هزینه‌های مخصوص به خود را دارد. هزینه‌هایی مانند اجاره خانه، خورد‌وخوراک و هزینه‌های رفت و آمد جزء این هزینه‌ها است. اقامت در آلمان نیز از این قاعده مستثنی نیست و باید مخارج مربوط به زندگی در این کشور را در نظر بگیرید. در ادامه دو جدول برای هزینه اقامت در این کشور آمده است که عبارت‌اند از:

متوسط هزینه‌های ماهیانه اجاره آپارتمان
آپارتمان یک‌خوابه در مرکز شهر (Downtown)	745.00
آپارتمان یک‌خوابه در حومه شهر (Suburbs)	560.00
آپارتمان 3 ‌خوابه در مرکز شهر (Downtown)	1,428.00
آپارتمان 3 ‌خوابه در حومه شهر (Suburbs)	1,067.00

 

متوسط هزینه‌های ماهیانه اجاره آپارتمان در شهرهای مختلف
مونیخ (Munchen)	1,094.30
فرانکفورت (Frankfurt)	868.91
هامبورگ (Hamburg)	838.94
برلین (Berlin)	795.90

هزینه غذا برای دانشجویان در آلمان

در جدول زیر به سراغ بخشی دیگر از هزینه تحصیل در آلمان و مخارج روتین مثل هزینه غذا، نوشیدنی، صورت‌حساب، پوشاک و غیره) رفته‌ایم که با میانگین قیمت‌های اتحادیه اروپا (EU Average) مطابقت دارند:

آیتم‌ها	هزینه‌ها (به یورو)
هزینه‌های مربوط به اقلام غذایی
یک پرس غذا در یک رستوران ارزان	10.00
فیله مرغ	7.20
گوشت گوساله	10.00
گوجه (یک کیلوگرم)	2.45
سیب زمینی (یک کیلوگرم)	1.28
تخم‌مرغ (شانه 12 تایی)	2.20
هزینه‌های مربوط به نوشیدنی‌ها
آب (هر بطری 0.33 لیتری)	2.00
نوشابه پپسی (هر بطری 0.33 لیتری)	2.30
شیر (یک لیتر)	0.80

هزینه حمل‌ونقل

هزینه‌های حمل و نقل در آلمان
هزینه بلیط حمل‌ونقل شهری	2.80
شهریه ماهانه ورزش فیتنس در باشگاه	30.00
بلیط سینما	12.00
یک جفت شلوار جین	77.00

سخن پایانی

آلمان همیشه به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین مقاصد تحصیلی دانشجویان بین‌المللی شناخته می‌شود. سطح آموزشی بالا، امکانات کمک‌آموزشی پیشرفته، امکان کار در حین تحصیل و بسیاری از ویژگی‌های دیگر باعث برجسته شدن آلمان در بین سایر کشورها شده‌اند. سوال مهمی که در بین بسیاری از افراد وجود دارد این است که هزینه تحصیل در آلمان چقدر است. در این مقاله با جزئیات مربوط به هزینه‌های تحصیلی در دانشگاه‌های دولتی و خصوصی آلمان پرداختیم و متوسط هزینه زندگی دانشجویی در آلمان را هم مورد بررسی قرار دادیم.

اگر شما هم جزو متقاضیان ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در دانشگاه‌های آلمان هستید، همین حالا با مشاوران ما در پارسی کانادا تماس بگیرید. اقدام برای اخذ ویزای دانشجویی آلمان، تخصص ماست!

پاسخ به 4 سوال همیشگی: