اقامت دائم آلمان
می‌دانیم که سوال‌های زیادی در خصوص اقامت آلمان در ذهن دارید و سردرگمی‌ها در این مورد برای شما زیاد است؛ اما همۀ آن‌ها را در این مطلب پاسخ می‌دهیم. از انواع اقامت در آلمان و شرایط اخذ آن گرفته تا هزینه‌ها، مدارک و تمدید، همه را بررسی می‌کنیم. قبل از خواندن ادامۀ متن؛ اگر به هر دلیلی فرصت مطالعۀ این مقاله را ندارید یا از حوصلۀ شما خارج است و در صورتی که نیاز به مشاوره دارید، فرم ارزیابی مهاجرت را پُر کنید تا با یک مشاورۀ دقیق راهنمایی‌تان کنیم.
کنارتان هستیم. کافیست فرم مشاوره را پر کنید.
آمار و ارقام می‌گویند گزینۀ اول ایرانی‌ها برای مهاجرت به اروپا، آلمان است.* در واقعیت هم همین‌طور است؛ زیرا در گفتگوهای روزانۀ خود دربارۀ مهاجرت با اعضای خانواده، آشنایان، دوستان و حتی دوستانِ دوستانمان، یکی پیدا می‌شود که برای اقامت آلمان اقدام کرده باشد یا به‌دنبال اقدام باشد.
طی سال‌های گذشته، درخواست‌های اخذ اقامت دائم آلمان، 3 الی 4 برابر شده است. به نمودار زیر توجه کنید:
آمار ایرانیان مقیم کشور آلمان در سال‌های 2010 تا 2019
این نمودار، تعداد ایرانی‌های دارای اقامت آلمان به تفکیک موقت و دائم را تا سال 2019 نشان می‌دهد. واضح است که تعداد ایرانیانِ دارای اقامت موقت آلمان افزایش شدیدی از سال 2016 داشته است؛ که نشان‌دهنده آمار بالای مهاجرت ایرانیان به این کشور است. همچنین در سال 2022، اداره آمار فدرال آلمان تخمین می‌زند که حدود 304 هزار ایرانی در آلمان حضور دارند (آمار جدیدتری در دست نیست).
خب برای شروع، اول از همه با انواع اقامت در آلمان آشنا می‌شویم:
انواع اقامت در آلمان
با هر هدفی که بخواهید به آلمان مهاجرت یا سفر کنید، باید مجوز اقامت (Residence Permit) بگیرید. مجوزهای اقامت در آلمان به دو نوع تقسیم‌بندی می‌شوند:
- اقامت موقت یا Temporary Residence Permit (به آلمانی: Aufenthaltserlaubnis)
- اقامت دائم یا Permanent Residence Permit یا Settlement Permit (به آلمانی: Niederlassungserlaubnis)
اول از همه، برای مهاجرت و ورود به آلمان به شما اقامت موقت داده می‌شود که بعد از گذشت مدت‌زمان مشخص و داشتنِ شرایط، این اقامت به نوع دائم تبدیل می‌شود. توضیحات کوتاهی از هر کدام را در ادامه بررسی می‌کنیم:
اقامت موقت آلمان (Temporary Residence Permit)
با توجه به هدفی که از سفر یا مهاجرت به آلمان دارید، اقامت موقت در قالب ویزا، بلوکارت یا مجوز به شما داده می‌شود. یعنی چه برای تحصیل بخواهید به آلمان بروید، چه برای کار و چه برای پناهندگی، Temporary Residence Permit یا اقامت موقت به شما داده می‌شود؛ که مسیرِ اصلیِ گرفتن اقامت دائم آلمان است.
مدت سکونت و هدف شما از اقامت در این مجوز آمده و شما اجازۀ فعالیت‌های غیرمجاز ندارید. مثلاً اگر اقامت تحصیلی آلمان گرفتید، حقِ کار در این کشور ندارید (به‌غیر از کارِ دانشجویی).
تا سال 2019، حدود 58هزار ایرانی در آلمان دارای مجوز اقامت موقت بودند که بیشترین تعداد هم مربوط به پناهندگی و بشردوستانه می‌شد. به نمودار زیر توجه کنید:
اقامت ایرانیان در آلمان، بیشتر از همه از نوع پناهندگی و بشردوستانه است که در این چند سال رشد سریعی داشته است.
این نمودار، آمار ایرانیان دارای اقامت موقت در آلمان را به‌تفکیک روش مهاجرتی در سال‌های مختلف نشان می‌دهد. در سال 2019، بیشترین مجوزهای اقامت مربوط به ویزای بشردوستانه و پناهندگی است و بعد از آن با اختلاف زیاد دلایل خانوادگی، تحصیلی و کاری در کنار هم قرار دارند. آمار جدیدتری در دست نیست؛ اما حدس می‌زنیم که در سه سال گذشته، تعداد ایرانیان مقیم آلمان همچنان افزایشی بوده است.
اقامت دائم آلمان (Settlement Permit)
با اخذ اقامت دائم در آلمان، می‌توانید به‌طور دائمی در این کشور زندگی کنید، زیرا مجوز اقامت دائم آلمان دارای محدودیت نیست و نیاز به تمدید ندارد. همچنین حقِ کار، تحصیل، رفت‌وآمدهای خارجی، انتخاب محل زندگی و خیلی موارد دیگر به شما داده می‌شود.
شرایط اقامت دائم آلمان
شرایط اقامت دائم آلمان این موارد هستند:
- داشتن اقامت موقت آلمان برای مدت حداقل 5 سال
- توانایی تأمین مایحتاج زندگی برای خود و خانوادتان
- داشتن دانش زبان آلمانی و ارائه مدرک در سطح A2
- پرداخت حداقل 60 ماه بیمۀ بازنشستگی در آلمان
- داشتن خانه و محلی برای زندگی خود و خانوادتان (استاندارد خانه و متراژ به ایالت محل زندگی بستگی دارد)
- گذراندن دوره آموزشی ادغام یا Integration Course (دورۀ آموزشی زبان و فرهنگ آلمانی)
- نداشتن سابقۀ کیفری و جرم در آلمان
- داشتن 3 سال اقامت موقت آلمان برای افرادی که با شهروند آلمانی ازدواج کرده‌اند.
در صورتی که شرایط بالا را داشته باشید، مجوز Settlement Permit یا همان اقامت دائم آلمان به شما داده می‌شود.
نکته: موارد بالا، شرایط عمومی اقامت دائم آلمان بود. بعضی افراد در بعضی از گزینه‌ها شرایط آسان‌تری برای گرفتن مجوز اقامت دائم دارند که در زیر بررسی می‌کنیم:
اگر به‌عنوان یک نیروی متخصص (Skilled Worker) یا محقق (Researcher) به آلمان مهاجرت کرده باشید، می‌توانید پس از گذشت 4 سال، اقامت دائم بگیرید. شرایط برای شما این موارد هستند:
- مشغول به‌کار باشید؛
- حداقل 48 ماه بیمۀ بازنشستگی در آلمان پرداخت کرده باشید؛
- دانش و مدرک زبان آلمانی در سطح B1 داشته باشید؛
- مجوز کار (Work Permit) داشته باشید.
البته فراموش نکنید که بعضی شرایط عمومی برای شما هم صدق می‌کند و باید آن‌ها را داشته باشید، مانند:
- داشتن خانه برای زندگی؛
- توانایی تأمین هزینه‌های زندگی؛
- نداشتن سابقۀ کیفری؛
- شرکت در آزمون ادغام (Integration Course)
پناهندگی در آلمان، انواع مختلفی دارد و شرایط اقامت هم برای هرگروه متفاوت است. مهم‌ترین شرایط عمومی گرفتن اقامت دائم در آلمان برای پناهندگان را معرفی می‌کنیم:
- اقامت موقت در آلمان به‌مدت 3 الی 5 سال
- داشتن دانش و مدرک زبان (سطح C1 یا A2 بسته به شرایط و نوع اقامت)
- توانایی تأمین هزینه‌های زندگی
- داشتن مسکن برای زندگی
- نداشتن سابقۀ کیفری در آلمان
با توجه به تنوع مجوزها، شرایط تخصصی گرفتن اقامت دائم را برای هرکدام از انواع ویزاهای پناهندگی، در مطلب پناهندگی آلمان توضیح داده‌ایم.
اگر در آلمان فارغ‌التحصیل شده‌اید یا دوره‌های آوسبیلدونگ یا فنی‌حرفه‌ای گذرانده‌اید، می‌توانید بعد از 2 سال اقامت آلمان را بگیرید. مهم‌ترین شرایط برای شما این موارد هستند:
- داشتن دانش و مدرک زبان در سطح B1
- پرداخت حداقل 24 ماه بیمۀ بازنشستگی
- اشتغال به کار با قرارداد رسمی
یادتان نرود که شرایط عمومی مثل داشتن خانه، داشتن اجازۀ کار، توانایی تأمین هزینه‌های زندگی و نداشتن سوء‌پیشینه برای شما هم وجود دارد!
اگر برای اقامت و زندگی در آلمان، بلوکارت اروپا دارید، بعد از 33 ماه اقامت در آلمان و با داشتن شرایط زیر می‌توانید درخواست اقامت دائم کنید:
- پرداخت بیمۀ بازنشستگی به‌مدت 33 ماه
- دانش و مدرک زبان آلمانی در سطح A1
- اشتغال به کار با قرارداد رسمی
اگر بتوانید در سطح B1 زبان آلمانی صحبت کنید و مدرک آن را ارائه دهید، می‌توانید بعد از 21 ماه اقامت دائم بگیرید. باز هم یادتان نرود که شرایط داشتن خانه، تمکن مالی، ورک پرمیت و نداشتن سوء‌پیشنه برای شما هم وجود دارد! اطلاعات بیشتر را در مطلب بلوکارت آلمان بخوانید.
کارمندان و نیروهای سازمان‌ها یا ارگان‌های دولتی در آلمان می‌توانند بعد از 33 ماه، برای اقامت آلمان درخواست دهند. شرط پرداخت بیمۀ بازنشستگی هم در این روش وجود ندارد و این افراد فقط باید شروط عمومی زیر را داشته باشند:
- دانش و مدرک زبان آلمانی در سطح A2
- توانایی تأمین مایحتاج زندگی برای خود و خانواده
- داشتن خانه و محلی برای زندگی
- گذراندن دورۀ آموزشی ادغام (Integration Course)
- نداشتن سابقۀ کیفری
- داشتن ورک پرمیت آلمان
اگر به‌عنوان صاحب یک کسب‌وکار و با ویزای خوداشتغالی مهاجرت کرده باشید، بعد از 3 سال می‌توانید برای اقامت دائم در آلمان درخواست دهید. سایر شرایط برای شما:
- پرداخت بیمۀ بازنشستگی
- پرداخت بیمۀ سلامت
- داشتن تمکن مالی
- نداشتن سابقۀ کیفری
در نهایت با داشتن شرایط، کارت اقامت آلمان برای شما صادر می‌شود و می‌توانید بدون محدودیت در این کشور بمانید.
اگر یکی از اعضای خانواده شما تابعیت آلمان دارد، می‌توانید بعد از 3 سال زندگی و اقامت موقت در این کشور، درخواست اقامت دائم دهید. بقیۀ شرایط برای شما:
- اثبات‌کردن زندگی با فرد دارای تابعیت آلمان
- داشتن دانش و مدرک زبان آلمانی در سطح B1
- پرداخت 60 ماه بیمۀ بازنشستگی
- توانایی تأمین هزینه‌های زندگی
- داشتن اجازۀ کار (ورک پرمیت)
- نداشتن سابقۀ کیفری
اگر با یک فردی که اقامت دائم آلمان را دارد، ازدواج کرده‌اید یا می‌خواهید ازدواج کنید، به شما هم اقامت دائم داده خواهد شد. شرایط برای شما این موارد است:
- دانش زبان آلمان در سطح A2
- توانایی تأمین مخارج (درآمد و سرمایۀ شما و همسرتان روی‌هم‌رفته محاسبه می‌شود)
- محلی برای زندگی داشته باشید
- اجازۀ کار (ورک پرمیت) داشته باشید
- دورۀ آموزشی Integration Course را بگذرانید
- سابقۀ کیفری نداشته باشید
فرزند اشخاصی که در آلمان زندگی می‌کنند ولی هنوز تابیعت این کشور را ندارند، اگر قبل از سن 16 سالگی به‌مدت 5 سال در آلمان زندگی کنند، اقامت می‌گیرند. با رسیدن به سن 18سالگی، شرایط زیر را هم باید داشته باشند:
- دانش زبان آلمانی در سطح B1
- توانایی تأمین هزینه‌ها (مگر اینکه درحال تحصیل یا گذراندن دورۀ آوسبیلدونگ باشند)
- نداشتن سوء‌پیشینه
خب در بالا شرایط اقامت دائم آلمان برای گروه‌های مختلف را گفتیم. در صورتی که در این خصوص نیاز به مشاوره دارید، فرم ارزیابی زیر را پر کرده تا مشاوران ما با شما تماس بگیرند.
کنارتان هستیم. کافیست فرم مشاوره را پر کنید.
در ادامه نگاهی به بهترین راه‌ها برای گرفتن اقامت آلمان می‌اندازیم:
روش‌های گرفتن اقامت دائم آلمان
احتمالاً وقتی داشتید نگاهی به شرایط اخذ اقامت در بالا می‌انداختید، با متداول‌ترین روش‌ها هم آشنا شدید. قدم اول برای گرفتن اقامت دائم آلمان، اخذ ویزا، گرفتن مجوز اقامت موقت و مهاجرت به این کشور است. روش‌های مهاجرت به آلمان هم که متعدد و متنوع است. مهم‌ترین روش‌ها:
انواع روش‌های اقامت در کشور آلمان
اقامت کاری آلمان
اگر برای کار به آلمان مهاجرت کنید، می‌توانید بعد از 4 سال اقامت بگیرید. سایر شرایط را هم که بالاتر توضیح دادیم. برای بررسی شرایط اخذ ویزای کار، مطلب مهاجرت کاری به آلمان و برای آشنایی برای شرایط و قوانین کار در این کشور مطلب کار در آلمان را بخوانید.
اقامت تحصیلی آلمان
تحصیل، یکی از راحت‌ترین راه‌های گرفتن اقامت آلمان است. فقط در این روش باید زبان آلمانی‌تان خوب باشد و یک شغل هم داشته باشید. تمامی شرایط و مراحل را در مطلب تحصیل در آلمان توضیح داده‌ایم.
اقامت سرمایه‌گذاری آلمان
آلمان، چهارمین قدرت اقتصادی دنیا، برترین قدرت اقتصادی اروپا و یکی از بهترین کشورها برای سرمایه‌گذاری در اروپاست. سه روشِ ثبت شرکت، کارآفرینی و استارتاپ از متداول‌ترین روش‌های گرفتن اقامت آلمان از طریق سرمایه‌گذاری هستند.
معمولاً بعد از 3سال اقامت، سرمایه‌گذاران می‌توانند اقامت دائم آلمان را بگیرند. شرایط و توضیحات کامل‌تر را در این باره در مطلب ویزای سرمایه گذاری آلمان بخوانید.
اقامت آلمان از طریق پناهندگی
در نمودارهای بالا دیدیم که تقریباً 58هزار ایرانی در سال 2019 دارای اقامت موقت آلمان بودند؛ که تقریباً اقامتِ حدود 60درصد آن‌ها از نوع بشردوستانه و پناهندگی بود. یعنی اقامت ایرانیان در آلمان بیشتر از همه از نوع پناهندگی است.
در آلمان سه نوع مجوز پناهندگی وجود دارد؛ شرایط هرکدام برای گرفتن اقامت، متفاوت و کمی پیچیده است. نگران نباشید، همه چیز را در مطلب پناهندگی در آلمان توضیح داده‌ایم.
اقامت آلمان از طریق تولد فرزند
در دو حالت به کودکی که در آلمان متولد می‌شود، اقامت داده می‌شود:
- حداقل یکی از والدین اقامت دائم آلمان داشته باشد
- حداقل یکی از والدین 8 سال اقامت قانونی در آلمان داشته باشد
البته این موارد، شرایط گرفتن اقامت برای فرزند است. اگر بخواهید با استفاده از تولد فرزند در آلمان، خودتان اقامت این کشور را بگیرید، داستان کمی متفاوت‌تر و پیچیده‌تر است. در این باره پیشنهاد می‌کنیم مطلب اقامت از طریق تولد فرزند در آلمان را بخوانید.
اقامت آلمان از طریق ازدواج
ازدواج، یکی از سخت‌ترین و در عین حال، راحت‌ترین راه‌های گرفتن اقامت آلمان است. همسر شما باید شهروند یا مقیم دائم آلمان باشد، ازدواجتان باید رسمی باشد و بتوانید سابقۀ رابطۀ عاطفی خود را ثابت کنید. باید در سطح B1 به زبان آلمانی مسلط باشید و بتوانید از پَسِ هزینه‌های زندگی بربیایید.
بعد با برنامه Family Reunion و یک رزیدنس پرمیت به آلمان می‌روید و با اقامت موقت زندگی می‌کنید و در آخر هم در صورت داشتن شرایط، اقامت دائم به شما داده می‌شود. در این باره پیشنهاد می‌کنیم مطلب اقامت آلمان از طریق ازدواج را بخوانید.
خب در بالا با متداول‌ترین روش‌های گرفتن اقامت آلمان آشنا شدید. در ادامه هزینه‌ها و مدارک لازم برای گرفتن اقامت را بررسی می‌کنیم:
هزینه‌های گرفتن اقامت آلمان
مهم‌ترین هزینه‌ها در صدور ویزا و مجوزهای اقامت دائم و موقت این موارد هستند:
| هزینه‌های گرفتن اقامت آلمان | |
|---|---|
| صدور ویزا | 80 یورو |
| مجوز اقامت کوتاه‌مدت | 80 یورو |
| صدور اقامت بلندمدت اروپا | 85 یورو |
| صدور Blue Card | 100 یورو |
| مجوز اقامت دائم | 113 یورو |
| مجوز اقامت دائم (خوداشتغالی) | 124 یورو |
| مجوز اقامت دائم (نیروهای متخصص) | 147 یورو |
| مجوز شهروندی آلمان | 255 یورو |
تمدید این اقامت‌ها و پروسه‌های مختلفِ مهاجرتیِ دیگر هم ممکن است شامل هزینه باشند؛ ما فقط مهم‌ترین موارد را در گرفتن اقامت آوردیم.
مدارک موردنیاز برای گرفتن اقامت دائم آلمان
مدارک لازم برای گرفتن اقامت دائم آلمان، با مدارک لازم برای گرفتن ویزا و مهاجرت متفاوت است. وقتی برای اقامت دائم اقدام می‌کنید، یعنی سابقۀ اقامت و زندگی در آلمان دارید. مهم‌ترین مدارک برای درخواست اقامت دائم:
- کپی پاسپورت
- کپی قرارداد کار
- فیش حقوقی در 6 ماه اخیر
- نامه اشتغال به کار (نهایتاً در 14روز قبل از درخواست اقامت صادر شده باشد)
- آخرین سند پرداخت مالیات (اگر در آلمان کسب‌وکار دارید)
- مدرک بیمۀ سلامت
- کپی قولنامه یا سند خانه
- کپی مدرک زبان آلمانی
- مدرک پرداخت بیمه بازنشستگی
- تکمیل فرم اولیه
آزمون شهروندی آلمان
قانون جدید اقامت دائم آلمان
براساس قانون جدید اقامت دائم که در 31 اکتبر 2022 تایید شد افرادی که به مدت 5 سال در آلمان زندگی کرده اند و مرتکب جرم جدی نشده اند و به نظم اساسی دموکراتیک آزاد پایبند هستند، می توانند اقامت دائم بگیرند. این قانون به جوانان 27 ساله و جوان‌تر این فرصت را می‌دهد که به جای چهار سال، پس از سه سال اقامت دائم آلمان را به دست آورند. این شرایط در مورد پناهندگان و نیروهای کار ماهری است که با جاب آفر وارد آلمان شده اند:
براساس این قانون، افراد می‌توانند برای یک سال اجازه اقامت در این کشور را درخواست کرده و دریافت کنند. در طول این مدت، آن‌ها فرصت خواهند داشت که تمام شرایط لازم برای دریافت حق اقامت دائم را برآورده کنند:
- ثابت کنند که دارای شغل هستند؛
- پول کافی برای زندگی آزادانه در ایالت مورد نظر را دارند؛
- می‌توانند به زبان آلمانی صحبت کنند؛
- و غیره.
براساس این قانون، پناهندگان می‌توانند شرایط را برای حضور دائم در آلمان فراهم کنند. در عین حال، افرادی که با جاب افر وارد آلمان شده‌اند، می‌توانند اعضای خانواده خود را به آلمان بیاورند، بدون اینکه آن‌ها (اعضای خانواده) را ملزم به دریافت گواهی دانش زبان آلمانی کنند. پیش از این، مهاجرت اعضای خانواده به آلمان، بدون دانستن زبان غیرممکن بود.
تمدید اقامت در آلمان
تمدید اقامت در آلمان بستگی به نوع ویزا، نوع اقامت و شرایط شما شما دارد. بعضی از اقامت‌ها تمدید می‌شوند، بعضی قابل تمدید نیستند و تمدید بعضی از آن‌ها هم سخت است!
مثلاً اگر با ویزای جستجوی کار آلمان (Jobseeker visa) به این کشور رفته باشید، اقامت شما نهایتاً 6 ماهه است و شما نمی‌توانید این ویزا را تمدید کنید. اگر کار پیدا کرده‌اید، اقامتتان را به کاری تغییر می‌دهید، در غیر این صورت باید به کشور مبدا برگردید.
از آن طرف هم مثلاً اگر در آلمان درس می‌خوانید و مدت اقامتتان تمام شده، در صورتی می‌توانید اقامت تحصیلی را تمدید کنید که بتوانید اثبات کنید به‌دلایلی تحصیل شما بیشتر از مدت‌زمان تعیین‌شده طول خواهید کشید.
خب تقریباً به آخر مقاله رسیدیم. امیدواریم که این مطلب برای شما مفید بوده باشد. اگر می‌خواهید با یک وکیل مهاجرت به آلمان مشاورۀ تخصصی دربارۀ اقامت آلمان و مهاجرت به این کشور داشته باشید، فرم ارزیابی زیر را پرکرده تا مشاوران ما با شما تماس بگیرند.
کنارتان هستیم. کافیست فرم مشاوره را پر کنید.
منتظر سوالات و نظرات شما در قسمت دیدگاه‌ها هستیم. در ادامه یک خلاصۀ کوتاه از مطلب و چند سوال متداول را پاسخ می‌دهیم:
سخن پایانی
در این مقاله درخصوص اقامت دائم آلمان صحبت کردیم و شرایط، مراحل و انواع روش‌های دریافت آن را شرح دادیم. طبق آخرین آمار؛ حدود 80هزار ایرانی اقامت آلمان دارند که بیشترین سهم هم مربوط به روش‌های بشردوستانه و پناهندگی است.
اقامت در آلمان به دو نوع موقت و دائم تقسیم‌بندی می‌شود؛ که نوع موقت همان ویزا و مجوز اقامت شما برای مهاجرت است. برای گرفتن اقامت دائم آلمان باید حداقل 5سال سابقۀ زندگی در این کشور، دانش زبان آلمانی در سطح A2 و حداقل 60 ماه سابقۀ پرداخت بیمه داشته باشید؛ البته بعضی گروه‌ها شرایط ساده‌تری دارند که در این مطلب بررسی شد.
*سالنامۀ مهاجرتی ایرانیان 1400 – ص173
سوالات متداول:
مدت اقامت شما با توجه به نوع ویزا متفاوت است؛ مثلاً اگر برای تحصیل به آلمان رفته‌اید، اقامت شما تا پایان تحصیل معتبر است و اگر برای کار رفته‌اید، اقامت تا پایان مدت قرارداد و مجوز معتبر است.
اقامت دائم هم محدودیت زمانی ندارد؛ یعنی وقتی که اقامت دائم آلمان را گرفتید، می‌توانید بدون محدودیت در این کشور زندگی کنید.
بله. در سه حالت ممکن است اقامت موقت یا دائم شما باطل شود:
- بیشتر از 6 ماه خارج از آلمان باشید یا برای زندگی به کشور دیگری بروید.
- برای گرفتن اقامت، اطلاعات اشتباه و گمراه‌کننده به اداره مهاجرت بدهید.
- جرمی انجام دهید، سابقۀ کیفری بگیرید و برای امنیت آلمان یک تهدید محسوب شوید.
باید با توجه به شرایطتان بهترین روش مهاجرت را انتخاب کنید. روشی که مناسب شماست، لزوما برای فردی دیگر راحت‌ترین و بهترین راه نیست. پیشنهاد می‌کنیم در این زمینه با یک وکیل مهاجرتی آلمان مشورت کنید.
