سیستم آموزشی آلمان

اگر مایل به تحصیل در کالج های آلمان هستید یا پس از مهاجرت فرزندانتان قصد تحصیل در این سیستم را دارند، آشنایی با سیستم آموزش لازم یک مورد لازم و حیاتی است. حقیقت این است که سیستم آموزشی آلمان بر اساس قوانین و مقررات قانون اساسی (Grundgesetz) عمل می‌کند. کشور آلمان دارای 16 ایالت است که هر کدام از این ایالت‌ها سیستم آموزشی مخصوص خود را دارند. آلمان به‌طور کلی سیستم آموزشی با کیفیت خوب را در همه سطوح ارائه می‌دهد. بر اساس نظرسنجی سایت expatica در سال 2018، این کشور در خواندن و ریاضیات رتبه 20 و در علم رتبه 16 را در جهان کسب کرد.

در این مطلب قصد داریم درباره ابعاد مختلف نظام آموزشی کشور آلمان و همچنین شرایط تحصیل در آلمان برای مهاجران صحبت کنیم. اینکه چه مقاطعی در آلمان رایگان و چه مقاطعی پولی است. چطور به عنوان یک مهاجر باید در این سیستم آموزشی قرار بگیرید. بهتر است ابتدا نگاهی به لیست مطالب ارائه شده در این مقاله بیندازید ولی پیشنهاد من این است که تا انتها همراه ما باشید.

سیستم آموزشی آلمان چگونه است؟

حضور در مدارس آلمان اجباری است یعنی از زمانی که فرزندان شما واد شش سالگی می شوند، باید به مدرسه بروند. اکثر مدارس آلمان توسط ایالت‌ها اداره می‌شوند و هزینه‌ای برای تحصیل فرزندان شما دریافت نمی‌کنند. البته علاوه بر مدارس دولتی،  مدارس خصوصی و بین المللی وجود دارند که شامل هزینه می‌شوند.

👈🏻 هر ایالت سیاست آموزشی مختص به خود را دارد. یعنی سیستم مدرسه تا حدی به منطقه ای که شما و خانواده شما در آن زندگی می‌کنید بستگی دارد. کودکان همیشه در هر ایالت برنامه درسی یکسانی ندارند و کتاب های درسی نیز ممکن است متفاوت باشند. ایالت های خودمختار هم انواع مختلفی از مدارس را دارند.

مقاطع تحصیلی در آلمان

سیستم آموزشی مدارس آلمان شامل آموزش پیش دبستانی، ابتدایی، متوسطه و آموزش عالی است. تحصیل تمام وقت در سطوح ابتدایی و متوسطه برای همه کودکان 6 تا 15 سال اجباری بوده و تا سن 18 سالگی ادامه خواهد داشت. اگر قصد مهاجرت به آلمان همراه با فرزندان خود را دارید، لازم است از مقاطع مختلف تحصیلی در کشور آلمان اطلاع داشته باشید. در ادامه هر یک از این مقاطع و مدارس ارائه دهنده آن را معرفی می‌کنیم.

•  پیش دبستانی (Kindergarten):

کودکان بین 3 تا 6 سال آلمان به‌صورت اختیاری در پیش دبستانی ثبت‌نام می‌کنند. حضور در این مراکز یک راه عالی برای بازی و یادگیری کودکان مهاجر در کنار کودکان آلمانی و جذب زبان و فرهنگ آلمانی است.

•  مدارس ابتدایی (Grundschule):

مدرسه ابتدایی (Grundschule) برای کودکان 6 تا 10 سال در آلمان اجباری است. دو سیستم آموزش ابتدایی در آلمان وجود دارد. در یک سیستم ‌آموزش 5 روز در هفته، شامل 188 روز تدریس در سال و یک سیستم آموزش 6 روز در هفته، شامل 208 روز تدریس در سال است. دانش‌آموزان مقطع ابتدایی هر هفته موظفند تا در 20 تا 29 کلاس شرکت کنند. زمان هر کلاس در دبستان به‌طور معمول تا 45 دقیقه طول می‌کشد و در طول یک روز حداکثر 6 کلاس برگزار می‌شود.

•  مدارس متوسطه(Weiterführende Schulen):

آموزش متوسطه در آلمان از دو مرحله کلی تشکیل شده است، مرحله اول (sekundarstufe I)، که در اکثر ایالت‌ها بین سنین 10 تا 15 یا 16 سال (یا از کلاس 5 تا 9 یا 10) اتفاق می‌افتد و برای همه دانش آموزان اجباری است. همچنین مرحله دوم (sekundarstufe II) که تا زمانی که دانش آموزان 18 ساله شوند ادامه می‌یابد و اختیاری است. این مرحله بر آموزش حرفه‌ای یا آماده سازی دانش آموزان برای آموزش عالی متمرکز است.

مدارس متوسطه آلمان نیز به دو بخش دولتی و خصوصی تقسیم می‌شوند. انواع مدارس متوسطه آلمان عبارت‌اند از:

مدرسه	سطح	توضیحات
Grundschul	ابتدایی	دانش آموزان در این مدارس سال اول تا چهارم ابتدایی را می‌گذرانند.
Gymnasium	متوسطه کلاس 5 تا 13	دانش آموزان این مدارس معمولا تا سن 18 سالگی در این مدارس می‌مانند و در امتحان نهایی Abitur لازم برای ورود به دانشگاه‌های آلمان شرکت می‌کنند.
Gesamtschule	متوسطه کلاس 5 تا 13	یک مدرسه جامع است که آموزش سطوح مختلط را تا سن 15 یا 16 سالگی ارائه می‌دهد.
Hauptschule	متوسطه کلاس 5 تا 9	در این مدارس آموزش عمومی پایه که منجر به اخذ مدرک حرفه‌ای یا ورود به دانشگاه می‌شود، تدریس می‌شود.
Realschule	متوسطه کلاس 5 تا 10	ارائه آموزش گسترده‌تر، که منجر به صلاحیت ورود به دوره‌های فنی‌حرفه‌ای یا دانشگاه می‌شود.
Fachoberschule	متوسطه کلاس 11 تا 13	ارائه تحصیلات 2 ساله به دارندگان گواهی Mittlerer Schulabschluss و دریافت حق ورود به دانشگاه‌های علمی کاربردی
Berufsschule	متوسطه کلاس 11 تا 13	ارائه درس‌ها و مهارت‌های عملی و میان رشته‌ای که دانش آموزان را برای مشغول شدن در یک حرفه آماده می‌کند.

👈🏻 Gymnasium: در پایان کلاس دوازدهم یا سیزدهم، دانش آموزان در امتحاناتی شرکت می کنند که به نام Abitur شناخته می شود و در صورت موفقیت از دبیرستان با گواهی آموزش متوسطه پیشرفته فارغ التحصیل می شوند و به آنها حق تحصیل در دانشگاه یا دانشگاه علمی کاربردی را می دهند. با این حال، آنها همچنین ممکن است انتخاب کنند که دوره های آموزشی حرفه ای را پشت سر بگذارند و مستقیماً وارد بازار کار شوند.

انواع مدارس در نظام آموزشی آلمان

در نظام آموزشی کشور آلمان ترکیبی از مدارس دولتی، خصوصی و بین‌المللی وجود دارد. کودکان تا سن 10 سالگی به مدرسه ابتدایی می‌روند و سپس بر اساس عملکرد تحصیلی، توصیه‌های معلم و ترجیحات والدین به یکی از سه نوع مدرسه متوسطه موجود در آلمان راهی می‌شوند. انواع مدارس در سیستم آموزشی آلمان عبارت‌اند از:

• مدارس بین‌المللی:

این مدارس عمدتا موسسات خصوصی در آلمان هستند و شرایط تحصیل در آلمان را برای مهاجران فراهم می‌کنند. تعدادی از این مدارس در ایالت‌های مختلف وجود دارد که جایگزینی برای مدارس دولتی در سطح ابتدایی و متوسطه به حساب می‌آیند. اکثر مدارس بین‌المللی در آلمان دارای کلاس‌های کوچک، امکانات عالی و استانداردهای آموزشی بالا هستند. اغلب زبان این مدارس، انگلیسی است. البته برخی از مدارس بین‌المللی دو زبانه هستند (با آلمانی، فرانسوی، ایتالیایی و اسپانیایی).

• مدارس مذهبی:

بخشی از مدارس کشور آلمان، مدارس مذهبی هستند که بسیاری از آن‌ها به بودجه دولت متکی هستند. مدارس مسیحی پرجمعیت‌ترین مدارس مذهبی آلمان هستند. همچنین چند مدرسه اسلامی و یهودی نیز در این کشور وجود دارد. به‌طور کلی این مدارس در آلمان بر اساس آموزه‌های یک مذهب خاص مانند پروتستان، کاتولیک، یهودیت و غیره فعالیت می‌کنند. دانش آموزان در این مدارس مباحثی از جمله تعلیمات دینی، اخلاق، ارزش‌ها، فلسفه و ادیان مختلف را یاد می‌گیرند.

این مدارس روش‌های آموزشی متمایزی را ارائه می‌دهند. بخشی از آن‌ها به‌صورت خصوصی اداره می‌شوند و برخی دیگر با بودجه دولتی. در کشور آلمان دو نوع مدرسه Method اصلی وجود دارد که عبارت‌اند از:

 1- مدارس والدورف (Waldorfschule): در این مدارس فعالیت هنری و توسعه تخیل محور یادگیری دانش آموزان است. هدف مدارس والدورف آموزش و تقویت مهارت‌های شناختی، هنری و عملی دانش آموزان است. به همین علت کاردستی و هنر در برنامه آموزشی این مدارس جایگاه ویژه‌ای دارد.

 2– مدارس مونته سوری (Montessori): . دراین مدارس که براساس روش ماریامونته سوری بنیان گذاری شدند، آموزش براساس کار با موادست و آموزش تئوری کمتر است. دانش آموزان آزادی عمل دارند که روی چه چیزی و چه زمانی کار کنند. معلم‌ها در این مدارس به‌ جای تدریس به گروه بزرگی از افراد، دانش آموزان را به‌صورت شخصی و یا در گروه‌های کم تعداد راهنمایی می‌کنند. پازل، تهیه غذا، بازی، هنر و صنایع دستی و … جزو برنامه روزانه دانش آموزان در مدارس مونته سوری هستند. حدود 270 مدرسه مونته با این روش در آلمان وجود دارد.

اگر می‌خواهید پس از اتمام مدرسه وارد دانشگاه شوید، لازم است اطلاعات کاملی درباره دانشگاه‌های این کشور داشته باشید. مطالعه مطلب دانشگاه های آلمان در این زمینه به شما کمک می‌کند.

آیا خارجی ها می‌توانند در آلمان تحصیل کنند؟

بله فرزندان تمام مهاجرین می توانند در سیستم آموزشی آللمان به صورت رایگان تحصیل کنند.  سیستم آموزشی کشور آلمان یکی از بهترین سیستم‌ها در سراسر دنیا است. همه ساله افراد زیادی از سراسر دنیا به قصد تحصیل در مدارس و دانشگاه‌های آلمان به این کشور مهاجرت می‌کنند. اگر قصد دارید از خدمات آموزشی آلمان استفاده کنید لازم است در ابتدا از نحوه ثبت‌نام در مدارس این کشور، زبان آموزشی مدارس و همچنین چالش‌های پیش روی خود در این مسیر اطلاع داشته باشید. در ادامه هر یک از این موارد را بررسی خواهیم کرد.

ثبت‌نام در مدرسه به‌عنوان یک مهاجر

به‌عنوان شخصی که همراه با فرزندان خود به آلمان مهاجرت می‌کنید، لازم است مدرسه مناسبی را برای فرزندان خود انتخاب کنید. نکته مهمی که باید درباره زندگی در آلمان و تحصیل فرزندانتان در این کشور بدانید این است که مهاجران می‌توانند در تمام مدارس آلمان، چه خصوصی و چه دولتی، ثبت‌نام کنند. مدارک موردنیاز برای ثبت‌نام مهاجران در مدارس آلمان عبارت‌اند از:

• فرم ثبت‌نام
• شناسه یا گذرنامه شخصی والدین
• شناسنامه محصل
• گواهی معاینه ویژه توسط متخصص اطفال

سیستم آموزشی آلمان و یادگیری زبان برای مهاجران

معمولا زبان آموزشی در اکثر مدارس این کشور آلمانی است، اما در برخی از مدارس این کشور مانند مدارس بین‌المللی دروس به زبان انگلیسی تدریس می‌شوند. البته دقت کنید کلاس‌های اضافی آمادگی زبان آلمانی برای فرزندان مهاجرانی که به زبان آلمانی صحبت نمی‌کنند، ارائه می‌شود.

مهاجران در آلمان برای تحصیل فرزندان خود چه چالش‌ها و فرصت‌های دارند؟

به‌طور کلی مهاجرت، زندگی و تحصیل در کشورهای خارجی دارای چالش‌های زیادی است. آلمان نیز از این قاعده مستثنی نیست. در کنار مزیت مهم تحصیلات رایگان و سیستم آموزشی بسیار قدرتمند این کشور

• شوک‌های فرهنگی برای ایرانیان
• یادگیری زبان آلمانی
• جستجوی محل اقامت و سکونت در آلمان
• آشنایی با سیستم حمل‌ونقل عمومی
• پیدا کردن دوست

موارد بالا از جمله چالش‌هایی است که یک دانش آموز یا دانشجو با آن مواجه خواهد شد. اما در نظر داشته باشید که زندگی و تحصیل در آلمان برای شما مزایایی هم دارد. شما در آلمان به مدارس و دانشگاه‌های باکیفیت و مقرون‌به‌صرفه دسترسی خواهید داشت. همچنین می‌توانید پس از پایان تحصیلات خود در موقعیت‌های شغلی متناسب با تحصیلات خود مشغول به کار شوید.

آیا تحصیل در نظام آموزشی آلمان هزینه دارد؟

رفتن به مدارس دولتی در کشور آلمان رایگان است و دانش‌آموزان موظف هستند تا سن 14 یا 16 سالگی در مدرسه درس بخوانند. دوره مهد کودک و پیش دبستانی اجباری نبوده و برای گذراندن آن هزینه‌ دریافت می‌شود. همچنین برای تحصیل در مدارس خصوصی آلمان هم باید شهریه پرداخت کنید. هزینه تحصیل در آلمان برای مقاطع مختلف به‌صورت زیر است:

دوره آموزشی	هزینه تحصیل
پیش دبستانی	70 تا 150 یورو در ماه
ابتدایی (خصوصی)	8 تا 14 هزار یورو در سال
متوسطه (خصوصی)	بسته به مقطع تحصیلی 2500 تا 25 هزار یورو در سال

به‌عنوان یک خانواده مهاجر در کشور آلمان، علاوه‌بر هزینه تحصیل فرزندان، باید از هزینه‌های زندگی در این کشور اطلاعات کامل داشته باشید. مطالعه مطلب هزینه زندگی در آلمان در این زمینه به شما کمک خواهد کرد

سیستم تحصیلات عالی در آلمان چگونه است؟

کشور آلمان به‌دلیل ارائه طیف گسترده‌ای از فرصت‌های آموزشی در زمینه‌ها و سطوح مختلف در سراسر جهان شناخته شده است. دانشجویان می‌توانند در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در دانشگاه‌های این کشور تحصیل کنند. در کشور آلمان سه نوع دانشگاه مختلف وجود دارد که عبارت‌اند از:

• دانشگاه‌های آکادمیک:

در این دانشگاه‌ها بیشتر درس‌های تئوری و تخصصی هر رشته آموزش داده می‌شود. یکی از ویژگی‌های بارز این دانشگاه‌ها امکان تحصیل در مقطع دکتری است که معمولا در سایر موسسات آموزش عالی امکان پذیر نیست.

•  دانشگاه‌های علمی کاربردی:

این دانشگاه‌ها تمرکز زیادی بر جنبه عملی یادگیری و تمرین حرفه‌ای دارند. دامنه موضوعاتی که در این مؤسسات تدریس می‌شود معمولا حوزه‌هایی مانند تجارت، فناوری، مددکاری اجتماعی و پزشکی را در بر می‌گیرد.
علاوه بر این دانشگاه‌ها، افرادی که قصد یادگیری عملی یک رشته و کار در آن را دارند می‌توانند از طریق دوره‌های آوسبیلدونگ آلمان به این کشور مهاجرت کرده و از مزایای آن استفاده کنند.
اگر دوست دارید برای تحصیل به آلمان بروید و در این کشور زندگی کنید، مطالعه مطلب اقامت در آلمان برای شما مفید خواهد بود.

•  دانشکده‌های هنر و موسیقی:

این موسسات دوره‌های آموزشی را برای علاقمندان به هنر و نوازندگی ارائه می‌دهند.

کدام روش مهاجرت به آلمان شرایط تحصیل برای فرزندان بهتر خواهد بود؟

آلمان کشوری زیبا، پویا و مناسب برای مهاجرت خانواده‌ها است. کیفیت زندگی در آلمان بالا است و فرصت‌های زیادی برای کار و تحصیل در این کشور وجود دارد. فرزندان افرادی که با ویزای سرمایه‌گذاری، ازدواج، پناهندگی و یا ویزای کار آلمان وارد این کشور می‌شوند، می‌توانند از امکانات آموزشی آلمان استفاده کرده و تحصیلات خود را ادامه دهند.

همچنین والدین افرادی که با ویزای دانش آموزی وارد آلمان شده‌اند نیز می‌توانند از طریق اخذ ویزای همراه، اقامت این کشور را دریافت کرده و فرزند خود را همراهی کنند. به‌طور کلی مهاجرت به آلمان از طریق اخذ ویزای تحصیلی برای فرزندان و ویزای همراه برای والدین یکی از مناسب‌ترین روش‌ها برای مهاجرت خانواده‌هایی است که قصد دارند فرزند خود را به سیستم آموزشی کشور آلمان بسپارند.

سخن پایانی

همان طور که دیدید در این مطلب درباره سیستم آموزشی آلمان و جزئیات آن صحبت کردیم. سیستم آموزشی مدارس آلمان از سه مقطع پیش دبستانی، ابتدایی و متوسطه تشکیل شده است. ثبت‌نام در دوره پیش دبستانی در آلمان اختیاری است، اما کودکان بین 6 تا 15 سال حتما باید دوره‌های ابتدایی و متوسطه را بگذرانند. مهاجران می‌توانند در مدارس بین‌المللی آلمان ثبت‌نام و تحصیل کنند. همچنین پس از پایان دوره متوسطه افراد می‌توانند وارد دانشگاه شوند و مقاطع دانشگاهی را بگذرانند. اگر قصد مهاجرت خانوادگی به آلمان را دارید مطالعه این مطلب به شما کمک می‌کند تا اطلاعات خوبی درباره مدارس و نظام آموزشی آلمان به‌دست آورید.

سوالات متداول