همه‌چیز در مورد سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM)
بشر، از زمان‌های قدیم همواره در حال مهاجرت و نقل مکان است. بعضی از افراد، در جست‌وجوی فرصت‌های شغلی یا اقتصادی و بعضی دیگر هم برای تشکیل خانواده و یا ادامه تحصیل مهاجرت می‌کنند. در این میان، بعضی هم هستند که برای فرار از جنگ، آزار و اذیت، تروریسم و نقض حقوق بشر در حال مهاجرت هستند. سازمان بین‌المللی مهاجرت یا The International Organization Migration که با عنوان IOM هم شناخته می‌شود، تشکیلاتی است که به حقوق همه‌جانبه یک مهاجر می‌پردازد. طبق گزارش سازمان بین المللی مهاجرت، تقریباً 272 میلیون نفر مهاجر بین‌المللی وجود دارند و نباید حقوق آن‌ها پایمال شود.
سازمان بین المللی مهاجرت IOM، یک نهاد دولتی است و برای اولین‌بار در سال 1330 هجری شمسی (1951 میلادی) در ژنو سوئیس بنیان‌گذاری شد. طبق اطلاعات سایت رسمی IOM در حال حاضر 175 کشور جهان (از جمله ایران) عضویت رسمی دارند و 10 کشور به‌عنوان ناظر در این مجموعه فعالیت می‌کنند. با ما همراه شوید؛ چرا که شما به‌عنوان یک مهاجر باید نسبت به حقوقتان آگاه باشید.
معرفی سازمان بین‌المللی مهاجرت یا IOM
طبق مطالب سایت رسمی IOM، سازمان IOM یک آژانس تحت نظر سازمان ملل متحد است که در زمینه خدمات و مشاوره مهاجرت به دولت‌ها فعالیت می‌کند. این سازمان دائماً در حال رصد آوارگان جنگ‌های داخلی و بیرونی، پناهندگان و کارگران مهاجر است. سازمان بین المللی مهاجرت، در سال 1951 به‌عنوان کمیته بین دولتی برای مهاجران اروپایی و مشخصاً برای کمک به آوارگان جنگ جهانی دوم تاسیس شد. بعدها و در سال 2016، این سازمان به یک آژانس تحت نظر سازمان ملل تبدیل شد.
گفتنی است که سازمان بین‌المللی مهاجرت در 4 حوزه مشخص فعالیت می‌کند که عبارت‌اند از:
- مهاجرت و توسعه
- تسهیل روش‌های مهاجرتی
- تنظیم امور مهاجرت
- رسیدگی به امور مهاجرت اجباری یا پناهندگی
سازمان بین‌المللی مهاجرت برای ارتقای همکاری‌های بین‌المللی در مورد مسائل مهاجرت فعالیت می‌کند. این سازمان تلاش می‌کند تا بهترین راه‌حل‌ها را برای ارائه کمک‌های بشردوستانه به مهاجران، پناهندگان نیازمند و آوارگان بی‌خانمان طراحی کند. زبان‌های رسمی سازمان IOM عبارت‌اند از:
- انگلیسی (EN)
- فرانسوی (FR)
- اسپانیایی (ES)
سازمان بین المللی مهاجرت، مسئول مراقبت از مهاجرین است
مروری مفصل بر تاریخچه سازمان بین‌المللی مهاجرت
حجم آوارگی ناشی از هرج‌ومرج پس از جنگ جهانی دوم در اروپای غربی باعث شد تا سازمان بین المللی مهاجرت تاسیس شود. این سازمان برای اولین‌بار به‌عنوان کمیته the Provisional Intergovernmental Committee for the Movement of Migrants from Europe یا PICMME شناخته شد. سازمان بین المللی مهاجرت که بیشتر برای کمک به دولت‌های اروپایی در جهت شناسایی کشورهای اسکان مجدد برای 11 میلیون نفر آواره جنگ ساخته می‌شد، در طول دهه 1950، امکان مهاجرت بیش از یک میلیون انسان را فراهم کرد.
اساس‌نامه سازمان بین‌المللی IOM در نوزدهم اکتبر 1953 در ونیز (Venice) ایتالیا به‌عنوان قانون اساسی کمیته PICMME منعقد شد. بعدها قانون اساسی این سازمان در 30 نوامبر سال 1954 لازم‌الاجرا شد و IOM رسمیت پیدا کرد. داستان تغییر عنوان سازمان IOM همچنان ادامه داشت و در سال 1952، نام آن از PICMME به کمیته Intergovernmental Committee for European Migration یا ICEM تغییر پیدا کرد. نهایتاً و در سال 1980، عنوان ICEM به نام فعلی (IOM) یعنی the International Organization Migration تغییر یافت.
تاریخچه سازمان بین المللی مهاجرت، مملو از داستان‌های دردناک مهاجرت انسان‌هاست. از مهاجرت مجارستانی‌ها (Hungary) در سال 1956 گرفته تا مهاجرت مردم چکسلواکی ( Czechoslovakia ) در سال 1968، شیلی (Chile) در سال 1973، ویتنام (Vietnamese) در سال 1975، کویت (Kuwait) در سال 1990 و غیره. تلاش‌های سازمان بین المللی مهاجرت در راستای کمک‌های بشردوستانه به انسان‌ها، این باور را خلق کرد تا جامعه بین‌المللی بیش‌ازپیش روی مسئله مهاجران و پناهندگان متمرکز شود.
ریشه‌هایی که روزبه‌روز مستحکم‌تر می‌شوند
حالا که سازمان IOM، به‌عنوان یک آژانس لجستیکی فعالیت می‌کند و دامنه تلاش‌های خود را در قلب یک آژانس بین‌المللی و پیشرو جا داده است، نمی‌توان ریشه‌های بنیادین آن را کتمان کرد. دولت‌ها و جوامع پیشرفته دنیا همواره با این سازمان همکاری می‌کنند تا به درک هرچه‌بهتر مسائل مهاجرتی کمک کنند و منزلت انسان‌ها را افزایش دهند.
دامنه وسیع فعالیت‌های سازمان بین المللی مهاجرت باعث شده است که پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مهاجرت در قرن 21 به یکی از بحث‌های داغ جهان تبدیل شود. نهایتاً و در نتیجه همه این فعالیت‌ها بود که سازمان IOM در سپتامبر سال 2016 به یکی از سازمان‌های مرتبط با سازمان ملل تبدیل شد. پیگیری‌های بین‌المللی سازمان IOM حالا آن‌قدر وسیع و همه‌گیر شده‌اند که بعضی از آن‌ها عبارت‌اند از:
- تصویت اولین موافقت‌نامه بین دولتی در مورد مهاجرت بین‌المللی در مراکش (Morocco) (دسامبر سال 2018)
- حمایت از مهاجرین، پیگیری و بازنگری پیمان جهانی مهاجرت توسط آنتونیو گوترش (Antonio Guterres)، دبیر کل سازمان ملل متحد
- استقرار دبیرخانه ویژه سازمان ملل متحد در زمینه مهاجرت با همکاری سازمان IOM
10 وظیفه اصلی سازمان بین‌المللی IOM
سازمان بین المللی IOM حدود 10 وظیفه اصلی دارد که عبارت‌اند از:
- مدیریت امور مهاجرتی
- واکنش به بحرانهای جامعه بینالملل
- همکاری و مشارکت بین‌المللی
- تصویب پیمان‌های جهانی برای مهاجرت آسان
- ایجاد توسعه پایدار در نتیجه مهاجرت (دستور کار تا پایان سال 2030)
- ایجاد برابری جنسیتی
- حفظ محیط زیست و کنترل تغییرات اقلیمی
- مقابله با بیگانه‌هراسی
- جابهجایی و مهاجرت داخلی
سازمان بین المللی مهاجرت چه اختیاراتی دارد؟
حوزه اختیارات این سازمان توسط چندین چارچوب اصلی هدایت می‌شود. استراتژی 12 ماده‌ای سازمان IOM که در سال 2007 توسط شورای IOM به تصویب رسید، اهداف و اختیارات اصلی این سازمان را ترسیم می‌کنند. همچنین، در سال 2015، کشورهای عضو سازمان IOM چارچوب حکمرانی مهاجرت (Migration Governance Framework) یا MiGOF را تایید کردند. این چارچوب، رویکردی موثر را برای عملی شدن اختیارات این سازمان به ارمغان می‌آورد. مهم‌ترین اختیارات این سازمان عبارت‌اند از:
- کنترل دولت‌ها در حوزه احترام به حقوق، حیثیت و رفاه مهاجران.
- کنترل دولت‌ها در حوزه استانداردهای پذیرش و تعداد مهاجرانی که باید پذیرفته شوند.
- قانون‌گذاری در چارچوب سازمان ملل متحد برای ایجاد یک جامعه که به نفع مهاجران است.
مروری بر قوانین سازمان بین المللی مهاجرت
با توجه به اطلاعات سایت رسمی iom.int، هدف کلی سارمان افزایش ظرفیت کمک به کشورها در اداره منظم مهاجرت انسان‌هاست. در سال 2004، واحد حقوقی مهاجرت بین‌المللی با ارائه چندین قانون ثابت شکل گرفت که مهم‌ترینشان عبارت‌اند از:
- اسناد حقوقی مرتبط با مهاجرت در هر کشور باید در سطوح بین‌المللی، منطقه‌ای و ملی جمع‌آوری شوند و در دسترس قرار بگیرند.
- سمینارهای آموزشی و فعالیت‌های مستمر برای ظرفیت‌سازی در زمینه قوانین مهاجرت باید برنامه‌ریزی شوند.
- قوانین IOM در زمینه اعطای ویزا، مهاجرت و حفظ حقوق پناهندگان از جمله اجزای ضروری چارچوب‌های مدیریت مهاجرت باشند.
سه سازمان عفو بین الملل، حقوق بشر و سازمان بین الملل مهاجرت، اهداف مشترکی دارند
نهادهای مرتبط با سازمان بین‌المللی IOM
همه نهادهای زیرمجموعه این سازمان و دیگر نهادهای انسان‌دوستانه، به یکدیگر مرتبط هستند. بعضی از مهم‌ترین نهادهای مرتبط با سازمان IOM عبارت‌اند از:
- کمپین IOM X (نهاد بین‌المللی مربوط به امور مهاجرتی بانکوک (Bangkok) که به مسائل مهاجرتی و حقوق انسانی در آسیا و اقیانوسیه می‌پردازد)
- سازمان عفو بینالملل (Amnesty International)
- سازمان بین‌المللی حقوق بشر (human Rights Watch)
- کمیساریای عالی سازمان ملل متحد برای پناهندگان (United Nations High Commissioner for Refugees)
- صندوق کودکان ملل متحد (the United Nations Children’s Fund)
- برنامه جهانی غذا (the World Food Programme)
- برنامه پیشرفت و توسعه ملل متحد یا برنامه عمران ملل متحد ( the United Nations Development Programme)
- سازمان بین المللی کار سازمانی (the International Labour Organization)
اطلاعات تماس سازمان بین المللی مهاجرت
اگر به بخش‌های where we work و یا contact us در سایت iom.int سری بزنید، با اطلاعات تماس این سازمان بین‌المللی روبه‌رو می‌شوید. شماره تماس این سازمان 0041227179111 یا 0041227986150 است. همچنین، ساختمان سازمان بین المللی مهاجرت در آدرس کیلومتر 17 جاده Morillons، واقع در بخش Grand-Saconnex (شماره 1218) شهر ژنو سوئیس (Switzerland) قرار گرفته است. چنانچه تمایل دارید که از طریق ایمیل با این سازمان در تماس باشید، می‌توانید با آدرس hq@iom.int تماس بگیرید.
سخن پایانی
سازمان بین المللی مهاجرت IOM، یگانه‌غمخوار پناهنده‌ها و مهاجرین سرتاسر جهان است. این نهاد دولتی که تحت نظارت و تابعیت سازمان ملل متحد فعالیت می‌کند، همکاری‌های بین دولتی هم دارد. در این مقاله از مجموعه مهاجرتی پارسی کانادا به‌تمامی تاریخچه، اطلاعات تماس، حوزه اختیارات و سایر موضوعات مرتبط با سازمان IOM پرداختیم. راستی نظر شما در مورد اهداف و خط‌مشی‌های این سازمان مردمی چیست؟ به نظر شما با وجود این حجم از تدابیر، قانون‌گذاری‌ها و نهادهای بزرگ، چیزی از درد مهاجرین کم شده است؟
آیا سوالی دارید؟