گپ تحصیلی یا وقفه تحصیلی چیست؟

وقفه‌ای که بین زمان فارغ‌التحصیلی تا شروع مقطع تحصیلی بعدی شما شکل می‌گیرد، گپ تحصیلی (study gap) نام دارد. به‌عنوان مثال، اگر در سال 1399 در مقطع کارشناسی ارشد فارغ‌التحصیل شده‌اید و می‌خواهید در سال 1403 وارد مقطع دکتری شوید، مجموعاً 4 سال گپ یا وقفه آموزشی دارید.

وقفه تحصیلی، برای بعضی از دانشگاه‌های معتبر خارج از کشور اهمیت دارد و باید آن را اصطلاحاً «توجیه» کنید. راه‌های مختلفی برای توجیه کردن گپ وجود دارند، اما بسته به کشور مقصد و شرایط هر متقاضی، متفاوت‌اند.

این مطلب به‌صورت اختصاصی به تعریف گپ یا وقفه در آموزش، بررسی گپ در کشورهای مختلف و مزایا و معایب آن مربوط می‌شود. با ما همراه باشید.

گپ تحصیلی (Study gap) چیست؟

به مدت زمانی که متقاضیان بین فارغ‌التحصیلی تا ورود به دانشگاه خارجی برای ادامه تحصیل سپری می‌کنند، گپ تحصیلی (Study Gap) گفته می‌شود. دانشجویان و به‌طور کلی، متقاضیان ادامه تحصیل در دانشگاه‌های خارج از کشور اجازه دارند که به‌دلایل مختلف، مدت‌زمانی را استراحت کنند.

گاهی، دانشجویان یک‌سال یا بیشتر را صرف آمادگی آزمون زبان انگلیسی یا فرانسوی می‌کنند. بعضی از متقاضیان، پذیرش یک مؤسسه آموزشی و علمی را می‌گیرند، اما صبر می‌کنند تا سال بعد از یک دانشگاه دیگر پذیرش بگیرند.

وقتی که چنین متقاضیانی از دانشگاه‌های خارجی پذیرش می‌گیرد، مدت گپ یا وقفه آموزشی از آن‌ها خواسته می‌شود. معمولاً بیشتر متقاضیان ادامه تحصیل در خارج، با موضوع وقفه تحصیلی سروکار دارند.

به‌عنوان مثال، معمولاً بین زمان فارغ‌التحصیلی از دبیرستان تا شروع دانشگاه، وقفه‌ای کوتاه و حتی بلند ایجاد می‌شود. حتی بعضی از متقاضیان ممکن است قبل از شروع دوره متوسطه یا پس از فارغ‌التحصیلی از یک مقطع دانشگاهی، برای ادامه تحصیل درخواست بدهند.

مزایا و معایب گپ یا وقفه آموزشی

همه متقاضیان می‌توانند در مراحل زندگی‌شان مثل زمان بین دبیرستان تا شروع دانشگاه استراحت کنند، زبان جدیدی یاد بگیرند و برای حفظ روحیه‌شان مسافرت بروند. وقفه تحصیلی از یک لحاظ می‌تواند باعث بهره‌وری و انگیزه بیشتر برای ادامه تحصیل شود و از لحاظ دیگر معایبی هم دارد.

• به‌عنوان مثال، موارد زیر شامل جنبه‌های مثبت گپ می‌شوند:
• تلاش برای تقویت مهارت‌های زبانی
• بهبود حس مسئولیت‌پذیری و مراقبت از خانواده
• پیشرفت در جایگاه شغلی
• موفقیت در اخذ گواهینامه برنامه‌نویسی، ورزشی و دوره‌های مشابه
• برنامه‌ریزی برای آینده
• برطرف کردن چالش‌های روحی و روانی
• تلاش برای کار بیشتر و داشتن پس‌انداز

با این حال، زمانی که گپ تحصیلی طولانی می‌شود، اثرات منفی و مؤثری هم به‌همراه دارد. موارد زیر از جمله اثرات منفی وقفه در آموزش تلقی می‌شوند:

• دشواری بازگشت به نظم و انضباط گذشته
• به‌هم خوردن عادت مطالعه کتاب‌های درسی
• پایین آمدن انگیزه برای ادامه تحصیل
• قطع شدن ارتباط با دانشگاه مورد نظر

اگر وقفه در تحصیل خود را بیهوده و بی‌دلیل پشت سر بگذارید و هیچ دستاورد مثبتی نداشته باشید، احتمال این وجود دارد که تصور بدی در مورد درخواست ادامه تحصیل‌تان به‌وجود بیاید.

گپ تحصیلی برای مهاجرت

وقفه در ادامه تحصیل برای متقاضیان مهاجرت تحصیلی می‌تواند به یک چالش دردسرساز تبدیل شود. دانشگاه‌های بعضی از کشورهای خارجی هیچ نوعی از گپ یا وقفه در تحصیل را نمی‌پذیرند، اما تعدادشان خیلی زیاد نیست.

بیایید به چند دلیل مهم برای توجیه گپ تحصیلی که قابل قبول تلقی می‌شوند، نگاهی بیندازیم:

• توجیه 1: به‌دلیل رتبه یا نمره پایین، تصمیم گرفتید که مدتی را برای آمادگی آزمون در نظر بگیرید و تا امتحان بعدی منتظر ماندید.
• توجیه 2: گاهی، متقاضیان که در امتحانات پایانی دهم یا دوازدهم نمره کافی نمی‌گیرند، برای امتحان دوباره در ترم بعدی حاضر می‌شوند.
• توجیه 3: درگیر یک بحران خانوادگی شدید و باید برای حل‌وفصل آن صبر می‌کردید. البته در این صورت باید مشکل خود را صادقانه توضیح دهید.
• توجیه 4: دچار استرس شغلی بودید. چونکه قبل از درخواست ادامه تحصیل وارد یک کسب‌وکار شده‌اید.
• توجیه 5: مشغول سپری کردن خدمت سربازی بودید. این روش ویژه آقایان است و فقط تا 24 ماه جای توجیه کردن درد.
• توجیه 6: درگیر آمادگی آزمون زبان، درمان یک بیماری خاص (نیاز به مدرک پزشکی)، دوره بارداری و زایمان (نهایتاً 2 سال) یا مشغول ساختن رزومه کاری (فعالیت مرتبط با رشته تحصیلی) بودید.

گپ تحصیلی برای لیسانس (کارشناسی)

وقفه آموزشی در مقطع کارشناسی، به فاصله زمانی بین دریافت دیپلم و شروع اولین ترم تحصیلی در دانشگاه گفته می‌شود. این فاصله می‌تواند به‌دلایل مختلفی مثل سربازی، کار، ازدواج، بیماری یا مشاغل خانوادگی ایجاد شود.

اگر از وقفه در تحصیل به‌خوبی استفاده کنید و توجیه معقولانه‌ای برای آن داشته باشید، یک‌سال گپ تحصیلی قبل از دانشگاه روی شانس پذیرش شما تاثیر بدی نخواهد گذاشت.

از جمله مزایای گپ فارغ‌التحصیلی دبیرستان تا ورود به دانشگاه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کسب نمرات بالاتر و تجربیات بهتر
• موفقیت در دوره‌های آموزشی فوق برنامه
• تقویت مهارت‌های زبانی
• موفقیت در دوره‌های کارآموزی

وقفه ادامه تحصیلی برای فوق لیسانس (کارشناسی ارشد)

بعضی از دانشجویان یک یا دو سال قبل از شروع دوره کارشناسی ارشد را صرف کارهای دیگر می‌کنند. این سال‌ها به‌عنوان گپ تحصیلی دوره فوق لیسانس شناخته می‌شود و هدف از آن این است که دانشجو بعد از دوره سخت لیسانس استراحت کافی داشته باشد.

اما این وقفه آموزشی جوانب مثبت و منفی مختلفی دارد که قبل از شروع گپ باید در نظر داشته باشید. از جمله مزایا و معایب گپ دوره فوق لیسانس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تجربه کاری و درآمد بیشتر
• دنبال کردن سرگرمی‌ها و علایق
• آمادگی بیشتر برای دوره فوق لیسانس
• از دست رفتن فرصت‌های علمی
•  یک‌سال عقب ماندن از دوره ارشد

گپ تحصیلی برای دکترا

گپ یا وقفه آموزشی برای ورود به مقطع دکترا معمولاً محدودیت خاصی ندارد و تا 10 سال گپ هم مورد قبول است. البته، برای دریافت پذیرش ادامه تحصیل در مقطع دکترا باید مسئله محدودیت سنی و شرایط دانشگاه مورد نظر را هم در نظر داشته باشید.

شرایط هر دانشگاه با دانشگاه دیگر متفاوت است و شاید مدت‌زمان وقفه‌ای که مورد پذیرش یک دانشگاه است، توسط دیگری پذیرفته نشود.

نکاتی برای توجیه گپ تحصیلی در مقطع دکترا (PHD):

• توضیح شفاف و واضح دلیل گپ در انگیزه‌نامه (Statement of Purpose)
• ارائه سابقه کاری
• بیماری، ازدواج، مهاجرت و غیره

حد نرمال گپ یا وقفه آموزشی چقدر است؟

بعضی از کشورها و دانشگاه‌های خارجی نسبت به مقدار گپ یا وقفه تحصیلی سخت‌گیرانه برخورد می‌کنند و بعضی دیگر تا یک حد نرمال را می‌پذیرند. حد نرمال گپ به کشور و دانشگاهی که قرار است در آن تحصیل کنید بستگی دارد.

در ادامه به حد نرمال و قابل قبول گپ‌های تحصیلی در کشورهای مختلف دنیا اشاره خواهیم کرد:

حد نرمال گپ تحصیلی در کانادا

مدت گپ قابل قبول برای مهاجرت تحصیلی به کانادا به کالج یا دانشگاه مورد نظرتان بستگی دارد. بعضی از مؤسسات آموزشی و دانشگاه‌ها تا 6 سال وقفه در ادامه تحصیل را هم قبول می‌کنند، در حالی که گپ قابل قبول بعضی از دانشگاه‌های دیگر حداکثر تا 3 سال است.

بهتر است که قبل از اخذ پذیرش، وب‌سایت دانشگاه مورد نظرتان را به‌خوبی چک کنید تا در مورد حد نرمال گپ آن مطمئن شوید. جدول زیر نشان‌دهنده مدت‌زمان گپ قابل قبول برای ادامه تحصیل در مقاطع تحصیلی مختلف در کانادا است:

با این حال، اگر گپ مقطع کارشناسی بیش از 2 سال و گپ فوق لیسانس بیش از 5 سال طول بکشد، ممکن است برای توجیه گپ نیاز به ارائه مدارک داشته باشید. این مدارک شامل انگیزه‌نامه (Statement of Purpose) و توصیه‌نامه (Letter of Recommendation) برای توضیح دلایل توجیه گپ هستند.

حد نرمال گپ تحصیلی در استرالیا

دانشگاه‌های استرالیا معمولاً برای هر دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد، فاصله بین یک تا 2 سال گپ را مورد پذیرش قرار می‌دهند. اگر بتوانید دلایل مناسبی برای توجیه گپ ارائه دهید، می‌توانید بین 3 تا 4 سال گپ هم داشته باشید. حتی در بعضی از موارد، گپ قابل قبول دانشگاه‌های استرالیا به 5 سال هم می‌رسد.

با این حال، حد نرمال وقفه تحصیلی برای مهاجرت تحصیلی به استرالیا، به دانشگاه مورد نظرتان و قوانین آن بستگی دارد.

حد نرمال گپ تحصیلی در آلمان

بیشتر دانشگاه‌های آلمان، گپ یک تا 2 سال را می‌پذیرند و حتی 7 سال سال وقفه آموزشی برای ادامه تحصیل در رشته‌های علوم انسانی توسط دانشگاه‌های آلمانی پذیرفته است. با این اوصاف، مدت‌زمان قابل قبول گپ بر اساس دانشگاه‌ها و دوره‌های تحصیلی مختلف، متفاوت است. دانشگاه‌های آلمان معمولاً روی فعالیت‌هایی که متقاضی در طول دوره گپ انجام داده است، تمرکز می‌کند.

بعضی از دانشگاه‌های برتر آلمان مثل دانشگاه فنی مونیخ (the University of Munich) و دانشگاه هایدلبرگ (the University of Heidelberg)، در شرایطی که متقاضی برای بهبود مهارت‌های فنی خود مثل دوره‌های کارآموزی یا گواهینامه‌های مختلف زمان صرف کرده باشد، گپ تحصیلی او را می‌پذیرد.

یک نظرسنجی از دانشگاه مونیخ نشان می‌دهد، متقاضیان مهاجرت تحصیلی به آلمان که دلایل مستند در مورد وقفه تحصیلی‌شان ارائه داده‌اند، 30 درصد بیشتر از بقیه متقاضیان دارای گپ پذیرش گرفته‌اند.

حد نرمال گپ تحصیلی در پرتغال

حد نرمال گپ برای مهاجرت تحصیلی به پرتغال تا 6 سال هم مورد پذیرش است. از آنجایی که اطلاعات دقیقی در مورد گپ مقاطع تحصیلی مختلف دانشگاه‌های این کشور ارائه نشده است، توصیه می‌شود که قبل از هر اقدامی، جزئیات مربوط به گپ قابل قبول دانشگاه مورد نظرتان را با دقت بررسی کنید.

رفع مشکل گپ برای ادامه تحصیل چگونه است؟

رفع مشکل گپ فقط با ارائه دلایل موجه انجام می‌شود و دانشجویانی که وقفه تحصیلی دارند، باید مدارک مستند ارائه کنند. بعضی از راه‌های رفع مشکل گپ عبارت‌اند از:

• دانشجویانی که در مشاغل یا دوره‌های کارآموزی مشغول به کار هستند، باید گواهی دوره یا نامه‌ای از طرف کارفرما که شامل مدت‌زمان کار و حقوقی که به آن‌ها داده می‌شوند، ارائه کنند.
• اگر دانشجو برای کار داوطلبانه یا امور اجتماعی مشارکت داشته است، باید مدارک و شواهد مربوط به آن را ارائه دهد.
• اگر دانشجو به‌دلایل درمان پزشکی، خدمت سربازی، بارداری و زایمان، حل مشکلات خانوادگی، آزمون زبان و هر دلیل دیگری وقفه دارد، باید مدارک معتبر ارائه کند.

ادامه تحصیل در بهترین دانشگاه‌های دنیا

دانشجویان و متقاضیان ادامه تحصیل در خارج از کشور، از فرصت گپ تحصیلی برای کسب مهارت‌های جدید، آمادگی آزمون، ساخت رزومه کاری و دلایل دیگر استفاده می‌کنند.

در این مقاله از پارسی کانادا به‌سراغ کشورهایی مثل کانادا، استرالیا و پرتغال رفتیم و حد نرمال وقفه در ادامه تحصیل را در آن‌ها بررسی کردیم. پیشنهاد ما این است که اگر گپ یا وقفه آموزشی دارید، مدارک مورد نیاز برای توجیه گپ را جمع‌آوری کنید تا مورد پذیرش دانشگاه قرار بگیرند.

همچنین، ما هر سال به متقاضیان ادامه تحصیل در بهترین دانشگاه‌های خارج از کشور کمک کرده‌ایم تا درخواست پذیرش خود را با کم‌ترین چالش دریافت کنند. اگر در این زمینه نیاز به مشاوره دارید، همین حالا با ما تماس بگیرید.

سوالات متداول